TRABZON NUTKU
Trabzon ve Trabzonluları temsil eden zatıalileri ile Trabzon´ da bir sofrada bulunduğumdan pek büyük bir memnuniyet hissediyorum. Bilhassa bugün yaptıkları hararetli istikbalden, gösterdikleri ciddi kıymet ve muhabbetten dolayı muhterem Trabzon ahalisine arzetmeyi vazife bildiğim kalbi teşekkürlerimi zatıalilerine hitap ile izhara fırsat bulduğumdan dolayı pek bahtiyarım. 
Efendiler; hemen bütün Trabzon halkını yekpare bir samimiyet kitlesi, hâlinde gördüm. Kadınlarının, çocuklarının, ihtiyarlarının gözlerinde yaş gördüm. Bu ne Fart-ı Muhabbet, bu ne şefkat, bu ne yüksek ahlaktır? İtiraf etmeye mecburum ki müşahede ve mahsusatımın bu kıymetli memleket ve muhterem halkı hakkında bende hasıl ettiği fikirleri, kanaatları bugüne kadar hiçbir vasıta temin edememişti. Emin olabilirsiniz ki Trabzon´u ve muhterem Trabzonluları ziyaret etmek senelerden beri bize hakim olan bir arzu, derin bir iştiyak hâlinde idi. Beni bu saadetten bugüne kadar mahrum eden malumunuz olan ahval ve şerait idi. Bugün çok mes´udum; çünkü, beni sevdiklerimi görmeden meneden bu meş´ um şerait kâmilen bertaraf edilmiştir. Çok arzu ederdim ki müteaddit telgraflarla beni görmek arzusunu izhar eden Trabzon mülhakatını ve mülhakat ahalisini ziyaretle şerefyab olayım. Fakat o kadar zaman tahsisine imkan olmayacaktır. Ne yazık ki onları şimdilik hürmetle yad, selam ve hürmetlerimi takdimle iktifa etmek mecburiyetinde bulunuyorum. 
Arkadaşlar; 5 sene evvel ilk defa Samsun´ a ayak bastığım zaman Bana kuvvet-i kalb veren vatandaşlarımın ilk safında kahraman Trabzonluların bulunduklarını asla unutmayacağım. Sakarya Melhame-i Kübrasına üçüncü fırka ile yetişen Trabzon evlatlarının meydan-ı muharebede gösterdikleri fedakarlıklarını kıymetli hatırası daima dimağımda menkuş kalacaktır. 
Bu vatanperver halka, o kahraman evlatlara malik olan bu kıymetli memleketimizi bir Ermenistan mahreci veya muhayyel bir Pontus Krallığı ülkesi yapmak talep ve tehditleri ne meş´ um idi. Şüphesiz ana bu sed ilelebet hayal olmuştur. 
Efendiler: vatanın vahdetini, hürriyet ve istiklâlini TEMİN EDEN MİLLETİMİZİ Cumhuriyet idaresine kavuşturan inkılâbımız iktisadi refah ve saadetimizi, medeniyet âleminde lâyık olduğumuz mevkiide temin edecektir. Bu feyyaz, ahalisi zeki, müteşebbis, çalışkan olan Trabzonumuzu az zamanda dahili şimendiferlerle raptolunmuş, güzel rıhtım ve limanla teçhiz edilmiş görmek nuhbe-i âmalimdir. 
Trabzon Türk camiasında Cumhuriyetin zengin, kavi, hassas yekkalbe istinat menbalarından biridir. Böyle bir Cumhuriyet şehri elbette istilzam ettiği bütün esbabı umran ve terakkiye malik olacaktır. Sözlerime nihayet verirken muhterem Trabzonlulara muhabbet ve hürmetlerimin gösterdikleri samimi hissiyattan dolayı teşekkürlerimin iblâğına vesatet buyurmanızı rica ederim. 
15 Eylül 1924 tarihinde Trabzon´u ziyaretlerinde Gazi Mustafa Kemal´ in yaptığı konuşma